Zakład Badania Ssaków Polskiej Akademii Nauk w Białowieży

Modernizacja z rozbudową Stanicy Polskiej Akademii Nauk Zakład Badania Ssaków z funkcjami towarzyszącymi w Białowieży

---

Zakład Badania Ssaków Polskiej Akademii Nauk w Białowieży
Białowieża, ul. Waszkiewicza 1
projekt: 1999
realizacja: 2000/02

Zespół projektowy:
Autorzy: 
mgr inż. arch. Janusz Kaczyński
mgr inż. arch. Barbara Miron-Kaczyńska
Współpraca:  
mgr inż. arch. Bogdan Wasilewski 
mgr inż. arch. Tomasz Rubin
mgr inż. arch. Sylwia Burbula
Konstrukcje: mgr inż. Jerzy Firańczyk
Inst. elektryczne: mgr inż. Adam Dubowski
Inst. sanitarne: mgr inż. Grażyna Sykała
Kosztorysy: mgr inż. Irena Linder
Technologie: mgr inż. Jerzy Romańczuk

Teren inwestycji domknięty przez wysokie ściany zieleni Parku Pałacowego, był wolny od zieleni wysokiej oprócz 3 pięknych świerków srebrzystych, które należało zachować. Istniejące budynki nie niosły przekazu architektonicznego wartego kontynuacji. Inspiracji odpowiedniej stylistyki dla oprawy funkcji „stanicy naukowej” należało więc poszukiwać szerzej. Kontekst białowieski, a dalej kresowo-wschodni oferuje bogactwo form i nastrojów architektonicznych do studiów.

Zastane zainwestowanie utrudniało nieco optymalne zagospodarowania działki tj. wydzielenie czytelnych stref funkcjonalnych wynikających z zadanego programu inwestorskiego; zdefiniowano i wyodrębniono grupy funkcjonalne o czytelnych rangach. Głównym obiektem jest budynek biurowo-laboratoryjny skupiający generalne funkcje Zakładu Badania Ssaków. Jego centralna część – hol jest mocno eksponowany i dostępny dla wszystkich odwiedzających, dalej odbywa się wewnętrzne strefowanie.

Część mieszkalna – 2 budyneczki mieszkalne i zespół zaplecza techniczno-gospodarczego – garaże, pomieszczenia techniczne itp.) są wycofane i penetracja osób postronnych będzie tam ograniczona. Hierarchia poszczególnych części podkreślona jest przez ukształtowanie przestrzenno-archiektoniczne zabudowań jak i układ komunikacyjny o wyraźnych preferencjach, kierujące przybyłych z placu przed budynkiem Zakładu do głównego wejścia. Pozostałe wejścia wyakcentowano, chociaż wyraźnie są drugorzędne.

Układ funkcjonalny: centralnym miejscem budynku jest dwukondygnacyjny hol główny doświetlony centralnie usytuowanym w dachu obszernym świetlikiem. Komunikuje on skrzydła biurowo-laboratoryjne i aule. Wokół holu rozlokowano na dwóch poziomach (parter i antresola) wszystkie funkcje „płytkiego” kontaktu – aula, biblioteka naukowa, sale wykładowe, foyer wystawiennicze oraz recepcja, szatnie i sanitariaty. Głębiej w obydwu skrzydłach ulokowano pracownie, laboratoria, pokoje pracy – pomieszczenia pracy naukowo-badawczej. W południowym ryzalicie, wysuniętym i wykrawającym placyk przed korpusem głównym, umieszczono administrację obiektu z osobnym wejściem, skomunikowaną wewnętrznie z resztą obiektu. W wydzielonej w skrzydle północnym części, usytuowano w dwóch poziomach pokoje gościnne w standardzie małych niezależnych mieszkań dla czasowych pracowników naukowych – tzw. „rezydentów” oraz niewielką bursę dla studentów.

ARCHITEKTURA: o poszukiwaniach w tej materii niech opowie fragment opisu koncepcji z roku 1999: „nazwaliśmy projektowany zespół „Stanica” PAN. Stanica to wysunięta placówka, wyspa, baza, ale pojecie to budzi też określone skojarzenia kresowej formy architektonicznej, formy czerpiącej w budulcu i prostej konstrukcji z miejsca w jakim powstaje. To nasza propozycja. Oczywiście to także skrót myślowy – wytrych na określenie wyniku poszukiwań architektury zakorzenionej. Nie mam tu na myśli tzw. architektury regionalnej, a raczej współczesną formę zrodzoną z wszystkich doznań jakie są udziałem kontaktu z tym szczególnym miejscem. „Stanica” to spójny zespół budynków, ściśle związany funkcjonalnie, z czytelną przestrzenią centralną – w wypadku obozu woskowego „majdanem” – wokół której się rozwija.

Architektura nie udaje otoczenia, nie próbuje zniknąć w otaczającej ja przyrodzie. Nie jest z nią w konflikcie, nie szokuje, próbuje być jej nowym, przystającym elementem. To proste bryły z naturalnych materiałów, o wyrazistej konstrukcji i czytelnej hierarchii funkcjonalnej. Architektura jest w zamyśle proekologiczna, oferuje skromną elegancje, unika epatowania agresywnymi formami i prób kojarzenia jej z aktualną modą. Jej ambicją jest być ponadczasową. Takie jest nasze wyobrażenie formy architektonicznej dla placówki naukowej „zagubionej” gdzieś w Puszczy, na „rubieży”, miejsca pracy intelektualnej.”

W WARSTWIE BUDOWLANEJ: budynek wzniesiono w technologii mieszanej: murowanej-tradycyjnej z elementami szkieletu żelbetowego; stropy ognioodporne – żelbetowe wylewane i prefabrykowane; ściany osłonowe z bloków ceramicznych; konstrukcja dachu drewniana i z elementami drewnianymi; nad częścią niższą stropodach wentylowany na bazie wiązarów drewnianych deskowych; klatki schodowe wylewane;

W GRUPIE ROBOT WYKOŃCZENIOWYCH: elewacje docieplono w metodzie lekkiej mokrej, partiami wykonano licówki z cegły klinkierowej; cokół licowany kamieniem łamanym; opaski okienne, gzymsy i detale architektoniczne na elewacjach wykonane łącznie z dociepleniem budynku w metodzie lekkiej-mokrej; stolarka okienna pvc, z zewnętrzną wprasowaną powloką z barwionego pvc w kolorze jasnoszarym; ślusarka drzwiowa zewnętrzna – aluminiowa, malowana, w kolorze okien;

Dach kryty dachówką esówką – holenderką, w kolorze ceglastym; obróbki blacharskie z blach powlekanych w kolorze szarym; wyprawy wewnętrzne gipsowe, wymalowania farbami silikatowymi; posadzki w holach oraz ciągach komunikacyjnych z płyt gresu porcelanowego, w sanitariatach, pom. gospodarczych i technicznych z płyt terakotowych – szkliwionych, w pokojach biurowych, bibliotece i czytelni – parkiet dębowy, w pomieszczeniach laboratoryjnych – płytki ceramicznych kwasoodporne; stolarka wewnętrzna stypizowana: do pomieszczeń biurowych i innych dostępnych z ciągów komunikacyjnych ogólnodostępnych – drzwi płytowe, fornirowane; do pozostałych pomieszczeń drzwi płytowe, typowe, białe; w ciągach komunikacyjnych, holach, sali konferencyjnej – sufity podwieszane mineralne i gipsokartonowe z montowanym w nich oświetleniem z utworzonymi ponad nimi szachtami instalacyjnymi; balustrady i inne elementy ślusarki z profili ze stali nierdzewnej i malowanej na kolor jasno-szary; w elementach wystroju wnętrz przestrzeni reprezentacyjnych przyjęto oszczędność materiałową, wyważoną kolorystykę i pewna ascezę w stosowaniu detalu;

Dane metryczne:
– budynek główny – laboratoryjno-biurowy

– budynek zaplecza technicznego

• powierzchnia zabudowy – 380 m2
• powierzchnia użytkowa – 320 m2
• kubatura budynku – 1700 m3

Janusz Kaczyński
architekt

Białystok, grudzień '2005